wtorek, 28 października 2014

Juliusz Słowacki "Ballandyna".

Coś o autorze: 


Juliusz Słowacki.
Herb Leliwa. [zdj]

Urodzony 4 września 1809 roku w Krzemieńcu, zmarł 3 kwietnia 1849 w Paryżu. 

Polski poeta doby romantyzmu, dramaturg i epistolograf. Jeden z słynniejszych pisarzy epoki romantyzmu- obok Mickiewicza i Krasickiego, określany jako jeden z Wieszczów Narodowych. Był mesjanizmem polskich- był mistykiem. 

Wraz z Mickiewiczem są uznawani jako przedstawiciele polskiego romantyzmu.




O "Balladynie":

Balladyna, to pięcio aktowa tragedia, napisana przez Słowackiego w Genewie w 1834 roku, wydanej 5 lat później w Paryżu- 1839 (epoka romantyzmu).

Na deskach teatru wydana po raz pierwszy w 1862 roku.

Utwór Słowackiego to opowieść o żądzy władzy, dorastaniu w żądzy władzy, dorastania do roli zbrodniarza i najgorszego dążenia do władzy- czyli po trupach. 
Imię głównej bohaterki nie przypadkiem nawiązuje do ballady, w której zwyczaj pojawiają się motywy fantastyczne i elementy wiezień ludowych. 



Bohaterowie:

Bohaterowie dramatu:

  1. Balladyna, jest to główna a zarazem tytułowa bohaterka dramato-tragedii; córka ubogiej wdowy, która ją faworyzuje i rozpieszcza; bezwzględnie dąży do władzy. Ukochana Grabca, żona Kirkora, kochanka Fon Kostryna<- którego zabiła.  Wydała na siebie wyrok śmierci (została uśmiercona przez uderzenie piorunem).  Miała czarne włosy, ciemne oczy i alabastrową cerę. 
  2. Alina, młodsza siostra Balladyny. Była szczerą, uczciwą i niezwykle pracowitą dziewczyną o dobrym sercu. Zawsze była skora do żartów i uśmiechu. Kochała mamę i swoją siostrę ponad wszystko. Podczas zbierania malin, uzbierała dzban owoców, który chciała oddać zmarnowanej siostrze. Niestety za swoją dobroć i opiekuńczość została zamordowana przez Balladynę. Alina była bardzo piękna. Miała długi, złocisty warkocz, wesołe, niebieskie oczy i różane policzki.
  3. Wdowa, stara mama Balladyny i Aliny, została wygnana z zamku, następnie zostaje oślepiona przez piorun. Ginie w torturach nie chcąc wyjawić imienia złej córki, gdyż wie że skazałaby w ten sposób Balladynę na śmierć.
  4. Kirkor, bogaty książę, szukający za radą pustelnika ubogiej, wiejskiej dziewczyny, za żonę, starał się przywrócić gnieźnieński tron dla prawowitego władcy- Popiela III (pustelnik). Ginie w walce z wojskiem Balladyny i Kostryna.
  5. Pustelnik-> Król Popiel III, został zrzucony z trony i wygnany przez swojego brata, który rozkazał zabić jego dzieci i sam objął władzę w Gnieźnie. Zabity na rozkaz Balladyny. 
  6. Grabiec, syn zakrystiana, pijak, kochanek Balladyny i obiekt uczuć Goplany, jako płacząca wierzba świadek zbrodni na Alinie, jako dzwonkowy król gość na uczcie weselnej: we śnie zabity przez Balladynę. 
  7. Filon, pasterz, typowy romantyczny bohater, beznadziejnie szukający miłości; odnajduje martwą Alinę i zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia.
  8. Fon Kostryn, podaje się za niemieckiego grafa, ale jest synem wisielca, rycerz Kirkora, który pod nieobecność Balladyny ma się opiekować Balladyną, tymczasem staje się jej kochankiem, później ginie z jej ręki.
  9. Gralon, posłaniec od Kirkora, bez potrzeby zamordowany przez Balladynę i Kostryna.
  10. Kanclerz, pomagał Balladynie w osądzaniu zbrodniarzy.
  11. Wawel,dziejopis, prowadzi rozmowę z publicznością w epilogu; badacze literatury dopatrywali się w nim uosobienia Joachima Lelewela.
  12. Paź, mało ważna postać w utworze.
  13. Lekarz, stwierdził zatrucie u Fon Kostryna.


Postacie fantastyczne:

  1. Goplana, nimfa, królowa jeziora Gopła, zakochała się w Grabcu, gdy uratowała mu życie wyciągając go z jeziora.
  2. Skierka, oddamy i pracowity sługa Goplany, ze sprawą jego czarów Kirkor zakochuje się jednocześnie w Alinie i Balladynie.
  3. Chochlik, leniwy, marudny i nieuczciwy sługa Goplany.

Adaptacje i inscenizacje utworu.

  • Na motywach Balladyny osnuta jest opera Goplana Władysława Żeleńskiego napisana w 1896 roku do libretta Ludomiła Germana.
  • Na podstawie Balladyny powstała adaptacja Balladyna 68 Jeremiego Przybory na potrzeby Teatru Niedużego
  • Najsłynniejsza teatralną inscenizacją utworu był spektakl w reżyserii Adama Hanuszkiewicza z Anną Chodakowską w Teatrze Narodowym w Warszawie – premiera 1974
  • W 1994 Baśniową Balladynę wystawił w Teatrze Powszechnym Jarosław Kiljan – Balladynę zagrała Dorota Landowska
  • W 1996 Hanuszkiewicz zrealizował Balladynę powtórnie, w roli Balladyny wystąpiła Edyta Jungowska
  • W 2009 roku powstała pierwsza filmowa, współczesna adaptacja Balladyny wyreżyserowana przez Dariusza Zawiślaka z udziałem amerykańskiej gwiazdy filmowej Faye Dunaway. Film powstał z okazji 200 rocznicy urodzin Juliusza Słowackiego, która przypada 4 września 2009 roku.
  • W 2009 roku reżyser filmu Dariusz Zawiślak wraz z aktorkami Anną Gorajek i Katarzyną Kreczmer nagrali audiobooka Balladyny jako próbę czytaną utworu pod kątem współczesnej inscenizacji wraz z opracowaniem. Płyta trwa 4 godz 45 min i jest dodatkiem do komiksu Balladyna. Dostępna jest również do ściągnięcia w pliku mp3 na specjalistycznych stronach audiotek
Wszelkie informacje, proszę pytać w komentarzach. ;)